Je bewust zijn van jezelf, maakt je een sterke leider van jezelf en een sterke speler in een veranderende omgeving.
Er verandert veel in de Hulp- en Dienstverlening. Dat heeft zijn invloed op het werk van Hulpverleningsorganisaties, Onderwijsinstellingen, Welzijnsorganisaties en Overheidsinstellingen. Het plaatst leidinggevenden en medewerkers voor nieuwe uitdagingen en vragen.
Maar lang niet iedereen zit daar op te wachten. In tijden van onzekerheid houden veel mensen graag vast aan oude zekerheden. Ze vluchten soms in weerstand die gesteund wordt door oude patronen. Zo hardnekkig zijn onze gewoonten.
Veranderen kan niet alleen op de vergadertafel plaatsvinden of in de regelingen die we met elkaar afspreken in beleidsdocumenten en protocollen. Veranderen moet gebeuren in de hoofden en harten van zoveel mogelijk mensen die betrokken zijn bij de organisatie. Daarover gaat Organisch Coachen. Pas wanneer elk onderdeel naar functie en plaats mee evolueert in het systeem verandert er echt iets. Organisch coachen wil mensen helpen hun mentale gewoontes te leren kennen en zich de vraag te stellen of die gewoontes nog adequaat zijn voor de nieuwe uitdagingen die op hen af komen.
Veranderende dienstverlening, nieuw ondernemend elan?!
Veranderingen in de dienstverlening vragen van medewerkers een nieuwe aanpak, niet alleen in de inhoud van het te ontwikkelen en uit te voeren product. Ook de relatie met overheden en gebruikers verandert. En dat vraagt om zelfsturende teams, coachend leiderschap, flexibele klant-afhankelijke planning, inspelen op initiatieven van burgers, creatieve manieren verzinnen van financiering, zoeken naar empowerment en self-support, het vraagt een nieuwe open mind. Ook op overheden wordt een nieuw en ander beroep gedaan. Voor ambtenaren is het als het ware een cultuurkanteling. Het betekent een nieuwe opvatting over regie-voeren. Regie voeren is niet langer zelf doen en controleren. Het komt steeds meer aan op samenwerken met instellingen, gebaseerd op vertrouwen. Ook gemeenten zullen steeds meer te maken krijgen met niet alleen een top-down regelen van de zaken. Ook zij worden geconfronteerd met een bottom-up beweging vanuit de praktijk. Zij krijgen te maken met professionals, voor wie de eigen verantwoordelijkheid in het werk van groter belang is dan het protocol. In het leiderschap zal ook voor hen gaan gelden, dat coaching en enthousiasmering belangrijker zijn dan controle en stabiliteit. De kracht van uniforme regelingen wordt vervangen door de kracht van het verschil, diversiteit en maatwerk, ook in tijden van bezuiniging.
Omgaan met verandering, hoe doen wij dat?
Volgens Organisch Coachen heeft ons bewustzijn drie verschillende manieren van reageren op veranderingen:
- a. Vanuit emotie. Het gaat over vechten of vluchten. Er is sprake van veel passie en drive, maar dat kan ook verkeren in onzekerheid en chaos.
- b. Vanuit stabiliteit. Het gaat over vasthouden aan bekende patronen, continuïteit, herkenbaarheid, betrouwbaarheid en voorspelbaarheid. Maar we kunnen ook verstarren of vastroesten.
- c. Vanuit vertrouwen. Dan gaat het om loslaten, relativeren, abstraheren, wat ook kan uitmonden in afstandelijkheid, onverschilligheid of afwezigheid.
Duidelijk is, dat alle drie de manieren van reageren positieve kanten en negatieve kanten in zich dragen, afhankelijk van de context. En een mens reageert nooit vanuit één van deze manieren. Het is altijd een mix. In de coaching gaat het dan ook om reflectie op die mix. Welke mix is bij een persoon aanwezig, creëert balans en is functioneel voor de context waarin iemand moet opereren. En in welke mate domineert de positieve dan wel de negatieve kleuring daarbij. In deze mix van manieren van reageren zitten onze overlevingspatronen verpakt waarmee wij de werkelijkheid tegemoet treden. Die overlevingspatronen hebben we in de loop van ons leven opgebouwd. Dat is een ingewikkelde kluwen van gedachten, gevoelens, afwegingen en beelden in ons hoofd. De Organic ScoreCard brengt deze kluwen in beeld.
Als duurzaamheid over mensen gaat, de Organic ScoreCard.
In het op een duurzame manier omgaan met veranderingen (duurzaam wil zeggen op een manier die beklijft) is het van groot belang dat een mens kennis heeft van zijn overlevingspatronen, hoe ze zo gegroeid zijn en op welke manier ze functioneel, dan wel disfunctioneel zijn in de veranderende context. Dat levert de Organic ScoreCard. Een digitale vragenlijst wordt ingevuld in ongeveer een half uur tijd. De persoon die de vragenlijst invult krijgt vervolgens van de coach een uitleg bij zijn/haar scores en eventuele coaching baseert zich daar vervolgens op en zoekt met de deelnemer naar de functionaliteit in diens overlevingspatronen. Waar helpen aanpassingen tot beter ontwikkelen en functioneren en hoe leer je die jezelf en elkaar (in geval van groepscoaching). Jandirk Pronk (www.jandirkpronk.nl) is gecertificeerd om deze Organic ScoreCard af te nemen en mensen te begeleiden in het gebruiken van de uitkomsten in hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Zowel in Nederland als in Zuid Afrika heeft hij uitgebreide ervaring opgedaan met deze werkwijze in ziekenhuizen, welzijnsorganisaties, GGZ-instellingen, kerken en onderwijsinstellingen.
Jandirk is tevens betrokken bij het opleiden van coaches tot certificering voor de Organic ScoreCard bij Transmind, het bureau waar de ScoreCard is ontwikkeld (www.transmind.nl).
Terug naar de werkvloer
Het zal duidelijk zijn, dat de overlevingspatronen van veel medewerkers en leidinggevenden danig onder druk komen te staan in de nieuwe ontwikkeling. De idealen waarmee veel mensen hun studie begonnen schuren soms met de eisen die nu aan ze gesteld worden. De rol van hulp- en dienstverleners is sterk aan het veranderen. En dat kan tot verwarring leiden. Waar emotie en passie een soort cocktail hadden gevormd met stabiliteit en voorspelbaarheid, wordt deze nu driftig door elkaar geschud en is een nieuwe balans gewenst. En hoe coach je mensen in dat proces?
Middels kortlopende trajecten kan Jandirk Pronk individuele medewerkers en leidinggevenden met behulp van de Organic ScoreCard helpen om een beter zicht te krijgen op wat hen belemmert in het meegaan in nieuwe ontwikkelingen en waar hun kracht ligt om persoonlijk in zich zelf die kanteling te maken die nodig is voor het werk van de toekomst.
Maar niet alleen individuele medewerkers kunnen zo begeleid worden. Ook teams die ‘vastzitten’ of die verdeeld zijn over de aanpak kunnen op deze wijze begeleiding krijgen. In de overlevings-patronen van teams zitten de vanzelfsprekendheden van haar leden. Door de individuele scores van teamleden op de Organic ScoreCard met elkaar te combineren, kan de onderliggende dynamiek in kaart gebracht worden die een team beheerst.
Het adagium is en blijft: Je bewust zijn van jezelf, maakt je een sterke leider van jezelf en een sterke speler in een veranderende omgeving.